Bilim dünyasında sabır bazen en önemli erdemdir. Yaklaşık 70 yıl önce B1 vitamini (tiamin) hakkında ortaya atılan bir hipotez, nihayet sağlam kanıtlarla doğrulandı. 1958’de Kolombiya Üniversitesi’nden kimyager Ronald Breslow, B1 vitamininin vücuttaki önemli metabolik işlevleri “karben” adı verilen özel bir molekül yapısı oluşturarak yerine getirdiğini öne sürmüştü.
Kararsız Molekül Suda Aylarca Stabil Kaldı
Bu hipotezle ilgili temel sorun şuydu: Karbenler aşırı derecede kararsız ve reaktif moleküllerdir ve normalde suda anında parçalanırlar. Vücudumuzun yüksek su içeriği düşünüldüğünde, karbenlerin biyolojik olarak var olması pek mümkün görünmüyordu. Ancak, Kaliforniya Üniversitesi, Riverside (UC Riverside) liderliğindeki bir araştırma ekibi, laboratuvar ortamında bir karbeni aylarca suda bozulmadan tutmayı başardı. UC Riverside’dan kimyager Vincent Lavallo, “Bu, bir karbenin suda stabil olarak gözlemlenebildiği ilk an. İnsanlar bunun çılgınca bir fikir olduğunu düşünüyordu. Ama anlaşılan Breslow haklıymış” dedi. Ekip, karbeni sarmalayan ve onu koruyan “zırhlı bir giysi” gibi özel bir molekül sentezleyerek bu başarıya ulaştı ve yüksek çözünürlüklü görüntüleme teknikleriyle karbenin yapısını doğruladı.
Bulgu Hem Hipotezi Doğruladı Hem Yeni Kapılar Açtı
Bu koruyucu yapıya eklenen bazı kimyasal düzenlemelerle karben, suda altı aya kadar stabil kalabildi. Bu durum, karbenlerin biyolojik olarak var olabileceğini ve B1 vitamininin vücuttaki görevini bu formda yapabileceğini gösteriyor. Dahası, araştırmacılar bu yaklaşımın endüstriyel uygulamaları olabileceğini düşünüyor. Karbenleri stabilize edebilmek, gelecekte kimyasal reaksiyonlarda suyun daha zehirli ve tehlikeli maddelerin yerini almasını sağlayabilir. Bu da ilaç ve yakıt gibi ürünlerin daha temiz yöntemlerle üretilmesi anlamına geliyor. UCLA’dan kimyager Varun Raviprolu, “Su ideal bir çözücüdür; bol, zehirsiz ve çevre dostu. Bu güçlü katalizörleri suda çalıştırabilirsek, daha yeşil kimyaya doğru büyük bir adım atmış oluruz” diye ekledi.
Tesadüfi Keşif Bilimsel Sabrı Ödüllendirdi
İşin ilginç yanı, araştırmacılar aslında Breslow’un hipotezini kanıtlamak için yola çıkmamışlardı; genel olarak reaktif moleküllerin kimyasını inceliyorlardı. Bu durum, dikkatli araştırmalardan bazen tesadüfi bilimsel keşiflerin çıkabileceğinin bir başka örneği oldu. Araştırma aynı zamanda, umut vadeden bir fikirden neredeyse 70 yıl sonra bile vazgeçmemek gerektiğini hatırlatıyor. Lavallo, “Tıpkı bunun gibi, şimdiye kadar hiç izole edemediğimiz başka reaktif ara maddeler de var. Bizimki gibi koruyucu stratejiler kullanarak sonunda onları görebilir ve onlardan öğrenebiliriz” diyor ve ekliyor: “Sadece 30 yıl önce insanlar bu moleküllerin yapılamayacağını düşünüyordu. Şimdi onları suda şişeleyebiliyoruz. Breslow’un yıllar önce söylediği şey doğruydu.”
Bilim İnsanları, Vitamin B1’in Sırrını 67 Yıl Sonra Çözdü! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.