Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) son raporuna göre, yapay zeka (AI) kaynaklı küresel elektrik talebi 2030 yılına kadar ikiye, hatta dörde katlanacak. Bu durum, özellikle aynı döneme kadar karbon emisyonlarını yarıya indirme hedefi koyan Avrupa Birliği için büyük bir endişe kaynağı yaratıyor. Peki, yapay zeka devrimini besleyecek yeterli enerjimiz gerçekten var mı?
Veri Merkezleri Enerji Canavarına Dönüşüyor
Yapay zekanın enerji ihtiyacının kalbinde, “bulutun evi” olarak tanımlanan devasa veri merkezleri yatıyor. Bu tesisler, iş, ev, oyun, finans, eğitim ve hatta tıp gibi alanlarda kullandığımız tüm bulut hizmetlerini çalıştıran binlerce sunucuyu barındırıyor. Ancak bu merkezler, özellikle soğutma sistemleri nedeniyle muazzam miktarda enerji tüketiyor.
Finlandiya gibi soğuk iklimli, temiz enerji kaynakları bol ve güçlü şebekelere sahip ülkeler bu merkezler için ideal görünüyor. Espoo Belediye Başkanı Kai Mykkänen, Microsoft’un bölgede kurduğu yeni veri merkezinin atık ısısıyla 250.000 evi ısıtacağını ve bunun “temiz ısıtmanın ana kaynağı” olacağını belirtiyor. Ancak her yer Finlandiya kadar şanslı değil. İrlanda, 2023’te Dublin çevresinde yeni veri merkezi inşaatlarını durdurmak zorunda kaldı, çünkü mevcut merkezler ülkedeki tüm konutların tükettiği kadar elektrik harcıyordu.
Avrupa Enerji Verimliliği İçin Çözüm Arıyor
Enerji maliyetinin önemli bir kısmı, yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ve eğitilmesinden kaynaklanıyor. Kyutai gibi Avrupalı girişimler, kaynakları optimize ederek elektrik faturasını düşürmeye çalışıyor. Paris merkezli bu araştırma laboratuvarı, açık kaynaklı modellerle çalışıyor. Kyutai’den Alexandre Défossez, “Açık kaynakla amacımız, eğitim maliyetinin karşılığını almasını sağlamak ve diğer yapıların deneme yanılma süreçlerini tekrarlamasını önleyerek enerji tasarrufu sağlamak,” diyor ve ekliyor: “Biz Avrupalı oyuncular, Amerikalılara göre çok daha az bilgi işlem kaynağına sahibiz. Bu da bizi yaptıklarımız konusunda biraz daha akıllı olmaya zorluyor.”
İhtiyaç: 35 Yeni Nükleer Santral Gücünde Enerji Mi Gerekecek?
Peki bu talep artışıyla nasıl başa çıkılacak? Ekonomi karbonsuzlaştırma üzerine çalışan Fransız düşünce kuruluşu The Shift Project’ten mühendis Marlène de Bank, çarpıcı bir benzetme yapıyor:
“Avrupa düzeyinde yapay zeka talebi 35 gigawatt. 1 gigawatt, bir nükleer santral demek. Yani 35 nükleer santralin eşdeğerini eklememiz gerekecek. Eğer başka bir kaynak olacaksa, bunun 35 katını eklememiz lazım. Ayrıca bu kaynağı bulmamız da gerekiyor.”
Bu, eğer talep tamamen yeni olursa karşılanması gereken devasa bir enerji ihtiyacına işaret ediyor.
De Bank’a göre yapay zekanın çevre için tamamen iyi mi yoksa kötü mü olduğu henüz belirsiz. Yapay zeka doğal afetleri önleme veya atık yönetimi gibi konularda yardımcı olabilirken, petrol çıkarımını optimize etmek gibi çevreye zararlı amaçlar için de kullanılabiliyor. De Bank, durumu şöyle özetliyor:
“Bu bir araba gibi. Bir kilometre yol kat etmek için bisiklete binmeyi de seçebilirsiniz. Yıl sonundaki karbon emisyonunuz, ne kadar araba kullandığınıza ve ne kadar bisiklete bindiğinize bağlıdır. Yapay zeka için de durum, onu ne sıklıkla kullandığınıza ve onun yerine ne sıklıkla beyninizi kullandığınıza bağlı olacak.”
Yapay Zeka Tüm Elektriğimizi Tüketecek Mi? Korkutan Rapor Açıklandı! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.