Amsterdam Üniversitesi liderliğindeki yeni bir araştırma, iklim değişikliği nedeniyle eriyen deniz buzlarının sadece kutup ayılarını veya deniz yollarını etkilemediğini, aynı zamanda okyanus altındaki ışığın rengini ve spektrumunu değiştirerek deniz ekosistemleri için ciddi bir tehdit oluşturduğunu ortaya koydu. Buz altı yaşamına adapte olmuş canlılar, maviye dönen ışıkta zorlanıyor.
Buzlu ve Açık Suyun Işık Geçirgenliği Farklılaşıyor
Deniz buzu, üzerine düşen güneş ışığının çoğunu yansıtsa da, alt katmanlara ulaşan az miktardaki ışık kırmızı, yeşil ve mavi dahil olmak üzere geniş bir renk spektrumu içerir. Ancak açık deniz suyu, kırmızı ve yeşil ışığı hızla emerken sadece mavi ışığın derinlere nüfuz etmesine izin verir. Bu nedenle buzlar eridikçe, su altı ortamı çok renkli loş bir ortamdan, daha dar ve mavi ağırlıklı bir ışık spektrumuna dönüşüyor.
Araştırmacılar, bu farkın temel nedeninin su moleküllerinin titreşim biçimi olduğunu belirtiyor. Buzda kilitli yapıdaki moleküller daha az titreşir ve daha az ışık emerken, sıvı haldeki su moleküllerinin serbest titreşimleri özellikle kırmızı ve yeşil dalga boylarını emerek spektrumu daraltıyor.
Fotosentetik Canlılar Yeni Ortama Ayak Uyduramıyor
Bu spektral değişim, okyanus besin ağının temelini oluşturan fotosentetik algler ve fitoplanktonlar için büyük önem taşıyor. Buz altındaki geniş spektruma adapte olmuş, yeşil ve kırmızı ışığı emen pigmentlere (örneğin fukoksantin) sahip türler (kutup diatomları, Phaeocystis cinsi gibi), mavi ışığın baskın olduğu yeni ortamda dezavantajlı duruma düşüyor. Buna karşılık, mavi ışığa özel pigmentlere sahip türler (Micromonas gibi) rekabet avantajı kazanıyor.
Çalışmanın baş yazarı Dr. Monika Soja-Woźniak, “Buz eridiğinde, bu organizmalar aniden kendilerini pigmentlerine daha az uygun olan mavi ağırlıklı bir ortamda buluyorlar,” dedi. Bu durumun tür çeşitliliğinin azalmasına yol açabileceği ve Antarktika kıyılarında şimdiden mavi ışığa daha uygun kriptofitlerin sayısının arttığına dair işaretler olduğu belirtildi.
Ekosistem ve Karbon Döngüsü Etkileniyor
Besin zincirinin en altındaki bu değişimin balıkları, deniz kuşlarını ve deniz memelilerini de etkilemesi bekleniyor. Profesör Jef Huisman, “Fotosentez ayrıca okyanusun doğal CO₂ alımında önemli bir rol oynuyor,” diyerek, alg verimliliğindeki düşüşün okyanusların karbon tutma kapasitesini zayıflatabileceğini ve iklim değişikliğini hızlandırabileceğini ekledi.
Araştırma ekibi, gelecekteki iklim modellerinin, kutup bölgelerindeki ekolojik değişimleri daha doğru tahmin edebilmek için ışık spektrumundaki bu değişimleri de dikkate alması gerektiğini vurguluyor. Çalışma, Nature Communications dergisinde yayınlandı.
Eriyen Buzullar Okyanusun Rengini Değiştiriyor: Deniz Yaşamı Tehdit Altında yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.