Astrofiziğin en büyük gizemlerinden biri olan altın gibi ağır elementlerin kökeni hakkında yeni bir ipucu ortaya çıktı. Al Jazeera’de yer alan habere göre, yapılan bir çalışma, altının ve diğer ağır elementlerin evrende düşünülenden daha erken oluşmuş olabileceğini ve bunun kaynağının manyetar adı verilen nötron yıldızlarındaki dev patlamalar olabileceğini gösteriyor.
Galaksinin Yüzde 10’u Altın
New York’taki Columbia Üniversitesi’nden Anirudh Patel liderliğindeki araştırma ekibi, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı teleskoplarından elde edilen 20 yıllık arşiv verilerini inceledi. 29 Nisan’da The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlanan çalışma, manyetarlardaki dev alevlenmelerin (patlamaların), demirden ağır elementlerin galaksideki toplam miktarının %10’una kadar katkıda bulunabileceğini tahmin ediyor.
Manyetarlar ve Altın Oluşumu Açıklandı
Manyetar, aşırı derecede güçlü manyetik alana sahip bir nötron yıldızı türüdür. Nötron yıldızları, büyük kütleli yıldızların patladıktan sonra geriye kalan yoğun çekirdekleridir. Araştırmacılar, manyetarların nadiren “yıldız depremleri” yaşayarak devasa gama ışını patlamaları (dev alevlenmeler) açığa çıkarabildiğini belirtiyor. Bu patlamalar sırasında açığa çıkan materyal içinde, atomların hızla nötron yakalayarak (r-süreci) altın gibi daha ağır elementlere dönüştüğü düşünülüyor. Nötron yıldızlarının aşırı nötron yoğunluğu bu süreci mümkün kılıyor.
Önceki Teoriyle Karşılaştırıldı
Bu çalışmadan önce, altının kökeni genellikle nötron yıldızı çarpışmalarına (kilonovalara) bağlanıyordu. 2017’de gözlemlenen bir kilonova, bu çarpışmaların altın, platin gibi ağır elementler üretebildiğini göstermişti. Ancak bu çarpışmaların evren tarihinde görece daha geç (son birkaç milyar yıl içinde) meydana geldiği düşünülüyor. Yeni çalışma ise manyetar patlamalarının çok daha erken gerçekleşmiş olabileceğini ve evrendeki ilk altının bu yolla oluşmuş olabileceğini öne sürüyor.
NASA’nın 2027’de fırlatılması planlanan Compton Spektrometresi ve Görüntüleyicisi (COSI) adlı gama ışını teleskobu görevi, bu bulguları takip etme potansiyeline sahip. COSI’nin, manyetar dev alevlenmelerinde oluşan spesifik elementleri tanımlayarak elementlerin kökenini daha iyi anlamaya yardımcı olması bekleniyor.
Dev Yıldız Patlamaları Evreni Altınla Doldurdu: Yeni Çalışma Ezber Bozdu! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.