Polonya kıyılarında, Baltık Denizi’nin bir bölümü olan Gdańsk Körfezi’nde zaman zaman ortaya çıkan devasa, girdap şeklindeki organik madde birikintilerinin ne olduğu uzun süre gizemini korudu. 2018 yılında Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Sentinel-2A uydusu tarafından çekilen çarpıcı yanlış renkli uydu görüntüleri, bu bilinmeyen maddeyi bir kez daha gündeme getirmişti. Yıllar süren araştırmaların ardından bilim insanları sonunda bu gizemli girdapların kaynağını belirledi: ağaç poleni.
Uydu Görüntüleri Bilim İnsanlarını Yanıltmıştı
2000’li yılların başlarından itibaren uydu görüntüleri, Gdańsk Körfezi ve çevresinde periyodik olarak ortaya çıkan, daha önce bilinmeyen ve neredeyse görünmez organik madde tabakalarının (“slicks” olarak adlandırılır) varlığını ortaya koyuyordu. Bu ilginç olgunun en iyi örneği Mayıs 2018’de yaşandı; girdaplar kıyı şeridinden 210 kilometreden fazla bir alana yayılmıştı. Gizemli maddenin geldiği ışık dalga boylarını vurgulamak için değiştirilen uydu fotoğraflarında, Gdańsk çevresindeki kara parçaları kırmızı görünüyordu. Bilim insanları başlangıçta bu tabakaların neyden yapıldığından emin değildi. Rüzgar ve okyanus akıntılarıyla yüzeyde dönen fotosentetik alg patlamalarına benzer desenler oluşturuyorlardı. Ancak bu tür patlamalar normalde çoğu uydu fotoğrafında çıplak gözle açıkça görülebilir ve genellikle bu tabakaların ortaya çıktığı zamandan birkaç ay önce meydana gelir. Bazı araştırmacılar daha sonra materyalin, bazı planktonlar tarafından üretilen ve teknelere ve kıyı şeridine yapışabilen sümüksü bir madde olan “deniz sümüğü” olabileceğini öne sürdü. Ancak bölge halkı tarafından hiç deniz sümüğü salgını rapor edilmemişti.
Gizemli Maddenin Ağaç Poleni Olduğu Anlaşıldı
Ancak, bu tabakalar üzerine 2023 yılında yapılan bir çalışma nihayet gizemi çözdü: Bu maddeler ağaç poleninden oluşuyordu. NASA’nın Terra ve Aqua uydularından toplanan verileri kullanan çalışma ekibi, benzer tabakaların 2000 ile 2001 yılları arasında 14 kez ortaya çıktığını belirledi. Genellikle Mayıs ve Haziran ayları arasında görülen bu tabakaların zamanlaması, çam ağaçlarının (*Pinus sylvestris*) polen döngüsüyle yakından eşleşiyordu. Bu da ağaçların polenlerinin denize doğru uçtuğunu ve okyanus yüzeyine yerleştiğini düşündürdü. Tabakalardan yansıyan ışığın daha ileri bir analizi bu hipotezi doğruladı. Çam ağaçları, Polonya ormanlarının yaklaşık %60’ını oluşturuyor ve ülke topraklarının üçte birini kaplıyor.
İklim Değişikliği Polen Miktarını Artırıyor
Daha önceki araştırmalar bu ağaçların polenlerinin Baltık Denizi’ne ulaşabileceğini zaten göstermişti. Ancak 2023’teki çalışmaya kadar bunun bu kadar büyük ölçekte gerçekleştiğine dair bir gösterge yoktu. Polenlerin yüksek organik karbon içeriği nedeniyle, araştırmacılar dünya genelindeki deniz ekosistemlerinde oynadığı rolü tam olarak değerlendirmek için takip çalışmaları yapılması gerektiğine inanıyor. Güney Florida Üniversitesi’nden optik oşinograf Chuanmin Hu, “Farklı yerlerde polen birikimini takip edebilirsek, bu balıkçılık çalışmaları için faydalı veriler sağlayabilir,” dedi. Dünyanın okyanuslarına ulaşan polen miktarının, insan kaynaklı iklim değişikliği sonucunda artması da muhtemel. Kuzey Amerika’da 2021’de yapılan bir çalışma, yıllık polen seviyelerinin 1990 ile 2018 arasında %21 arttığını ve polen mevsiminin ortalama 20 gün daha uzun sürdüğünü ortaya koydu. Bu durum, bitkilerin daha fazla polen üretmesine izin veren artan atmosferik karbondioksitin bir sonucu ve dünya genelinde yaşanıyor.
Baltık Denizi’ndeki Gizemli Girdapların Sırrı Çözüldü: Uydu Görüntüleri Şaşırttı! yazısı ilk önce BeeTekno | Güncel Teknoloji Haberleri ve İncelemeler yayınlanmıştır.