2018 yılında Hawaii’de patlayan Kilauea Yanardağı’ndan çıkan lavların sadece karada değil, okyanusta da etkili olduğu ortaya çıktı. Yapılan yeni bir araştırma, bu lavların denize karışmasıyla birlikte okyanus yüzeyinde fitoplankton adı verilen mikroskobik canlıların sayısında hızlı bir artış yaşandığını gösterdi.
Lavlar denize akınca beklenmedik bir değişim yaşandı
Patlama sırasında Kilauea Yanardağı’ndan çıkan lavlar, Hawaii’nin doğu kıyısından Pasifik Okyanusu’na doğru akmıştı. Yüzlerce milyon metreküplük lavın denizle buluştuğu bu süreçte, deniz suyunun sıcaklığı ani şekilde yükseldi. Isınan su, okyanusun alt katmanlarındaki besin maddelerini yüzeye taşıdı.
Okyanusun yüzeyinde mikroskobik canlılar hızla çoğaldı
Lavların okyanusa döküldüğü bölgede uydu görüntüleriyle yapılan gözlemler, kısa süre içinde su yüzeyinde klorofil miktarının arttığını gösterdi. Bu artış, fitoplankton adı verilen ve deniz canlılarının besin zincirinde önemli yeri olan mikroskobik bitkilerin hızla çoğaldığını ortaya koydu.
Bilim insanları başta lavların içeriğinden şüphelendi
Bu canlılık artışının sebebi olarak ilk başta lavların içindeki mineraller gösterildi. Lavın içindeki demir ve fosfat gibi elementlerin fitoplanktonların büyümesini tetiklediği düşünüldü. Ancak daha sonra yapılan analizler, bu minerallerin suda çözünmediğini ve fitoplanktonlar tarafından doğrudan kullanılamadığını ortaya koydu.
Asıl neden derin sulardan gelen besinler oldu
Asıl etkiyi yaratan şeyin, lavların sıcaklığıyla oluşan su hareketleri olduğu anlaşıldı. Yüzeyde ısınan su, aşağıdan soğuk ve besin bakımından zengin suların yukarı çıkmasına neden oldu. Özellikle azot gibi temel maddeleri taşıyan bu sular, fitoplanktonların hızla çoğalmasını sağladı.
Bu canlılık zincirleme bir etki yaratabilir
Fitoplanktonların artması, denizdeki diğer canlılar için de olumlu bir gelişme anlamına geliyor. Bu canlılar, daha büyük türler için besin kaynağı olduğundan, okyanus ekosisteminde yukarı doğru bir zincirleme etki yaratabilir. Ancak bu etkinin kısa vadeli mi yoksa uzun vadeli mi olduğu henüz net değil.
Doğal olayların ekosistem üzerindeki etkisi araştırılıyor
Bilim insanları, volkanik olayların sadece karada değil, denizde de büyük değişimlere neden olabileceğini vurguluyor. Bu tür olayların daha yakından izlenmesi, hem iklim hem de deniz yaşamı üzerindeki etkilerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.
Lavlar, hayatı sadece karada değil denizde de etkiliyor
Kilauea Yanardağı’nın lavları, ilk bakışta sadece yıkımı çağrıştırsa da okyanusun derinliklerinde hayatı besleyen bir rol de üstlenmiş olabilir. Bu bulgular, doğanın karmaşık dengeleri ve birbirine bağlı sistemleri hakkında bize önemli ipuçları sunuyor.
Kilauea Yanardağı’ndan çıkan lavlar okyanusta canlılığı artırdı yazısı ilk önce BeeTekno yayınlanmıştır.